Veilig gebruik maken van e-mails en internet

Datum:
Auteur: Stefan Cruysberghs

Het lijkt maar niet te stoppen; wekelijks verschijnen er nieuwe virussen, kettingbrieven allerhande kennen een ongekend succes en alle e-mail gebruikers worden overladen met junkmail. Nochtans zit een groot deel van de verantwoordelijkheid juist bij de gebruikers. Daarom dit artikel over het herkennen van virussen, hoaxes, kettingbrieven, … en het voorkomen van problemen.

Computervirussen, paarden van Troje en wormen zijn gewoon computerprogramma’s. Vooraleer die schade kunnen berokkenen, moet eerst een soort van programmatuur worden gestart. Eenvoudig gezegd : de enige manier waarop kwaadwillende software (malware) uw computer kan infecteren, is doordat u een geïnfecteerd programma opstart (nl. .COM of .EXE); een geïnfecteerde floppy (in geval van een "boot sector virus", diskette) opstart of probeert op te starten; een geïnfecteerd Microsoft Word-document, Excel-spreadsheet, Access-database of Power Point-presentatie opent; een geïnfecteerd Visual Basic Script of Microsoft Jscript opstart, met inbegrip van "onzichtbare" die in webpagina’s ingebed zijn of in e-mail in html-opmaak of in nieuwsgroepberichten.

Gevaren

Als men het gevaar begrijpt, is de zaak al voor de helft gewonnen in de verdediging tegen kwaadwillende software of ongewenste e-mails. Wat is een virus ? Een worm ? Een paard van Troje ? Een hoax ? Junkmail ?

Junkmail/Spam. Junkmail of spam is de omschrijving voor alle ongewenste of storende e-mails met reclame (casino’s op het internet, online winkels, levenselixirs, viagra,…), kettingbrieven (zieke kinderen, reclame acties, lotterijen, helpen met geld versluizen, ...), hoaxes (nepwaarschuwingen), phishing mails (namaak van emails bv van je bank), …
Phishing. Dit is een vorm van ernstige internetfraude waarbij er geprobeerd wordt met een namaak email om geld te bekomen of wachtwoorden van je bankrekening te achterhalen.
Virus. Een computervirus is een programma dat zichzelf vermenigvuldigt en dat programmatuur bevat die zichzelf uitvoerig kopieert, waarbij het andere programma’s kan infecteren door die of hun omgeving te wijzigen, zodat door een geïnfecteerd programma op te roepen een mogelijk geëvolueerde kopie van het virus wordt opgeroepen. Virussen zijn er in vele soorten en maten. Er zijn er momenteel ongeveer 40000 bekend. De meest voorkomende virussen op dit moment werken op het besturingsprogramma Windows. Vele virussen kunnen nadelige acties op uw PC uitvoeren zoals bestanden beschadigen, instellingen wijzigen, …
Worm. Een computerworm is een zelfstandig programma (of geheel van programma’s) dat in staat is om functionele kopies van zichzelf of van zijn segmenten te verspreiden naar andere computersystemen (gewoonlijk via netwerkverbindingen). Een worm probeert vaak de rekenkracht van je PC te gebruiken om junk-mail te versturen, gegevens of wachtwoorden te stelen of je met reclame te bestoken.
Paard van Troje. Een paard van Troje is een programma dat iets niet-gedocumenteerds doet wat door de programmeur bedoeld is, maar wat sommige gebruikers niet zouden goedkeuren, indien zij ervan op de hoogte waren. Heel vaak zijn het kleine handige programmetjes of demo’s die nadat ze gestart zijn vervelende acties uitvoeren zoals de instellingen overhoop halen, wachtwoorden stelen, waarschuwen voor PC-problemen maar daar geld voor vragen, massa's junk-mail de wereld rond te sturen, ...
Hoax. Een hoax (vals alarm of nepwaarschuwing) is een waarschuwing voor een onbestaand virus. Hoax-waarschuwingen worden normaal verspreid als kettingbrieven die u vragen om die waarschuwing te versturen naar iedereen die u kent. Wettige waarschuwingen worden niet als kettingbrief verspreid en bevatten altijd links naar de website van de auteur, waar aanvullende informatie te vinden is. Ook alle emails omtrent zieke of vermiste kinderen, virussen die in omloop zijn, ... zijn vaak helemaal niet waar.
Kettingbrieven. De kettingbrieven via e-mail kan je vergelijken met de gewone kettingbrieven. Ze zijn niet echt schadelijk, maar belasten het internet en soms gaat het zelfs over fraude en bedrog. Er wordt je vanalles beloofd gaande van geld tot liefde en geluk. Sommige brieven gaan echter verder en hebben als doel het verkrijgen van bankrekeningnummers of persoonlijke informatie van de argeloze computergebruiker.

Oplossingen

Hoe kunt u zich tegen kwaadwillige software of een overvloed aan junkmail verdedigen ? Eerst zou u een goed antivirusprogramma moeten aankopen of downloaden en het up-to-date houden. Vergeet niet dat antivirussoftware een vergankelijk product is en geregeld moet geüpdate worden om doeltreffend te zijn. Op volgende websites kan u terecht voor een goede virusscanner.

Ten tweede moet u aan veilige en verantwoorde e-mail doen.

Nooit of nooit mag u :

Bestanden of bijlagen (attachments) openen van iemand die u niet kent. Let zeker op voor e-mails die automatisch een bijlage willen openen. Negeren en meteen verwijderen is de boodschap.
Ongevraagde of onverwachte e-mail bijlagen openen, zolang u niet werd bevestigd dat de afzender de bedoeling had om die op te sturen. Negeer e-mails zonder uitleg.
Een Word of Excel document met geactiveerde macro’s openen.
Emails zoals kettingbrieven en hoaxes (nepwaarschuwingen) doorsturen naar andere personen. Controleer eerst op het internet of de waarschuwing echt is. Bv via de website http://www.nepwaarschuwing.nl.

Wat u verder altijd best kan doen is :

Geregeld een reservekopie maken van uw computerbestanden. Dat doet u het best met door een kopietje te nemen op een andere harddisk of zip-drive of te schrijven op een CD. Denk eraan dat uw e-mail bestanden en favorieten vaak niet onder ‘Mijn Documenten’ bewaard worden. Het is dus niet voldoende deze map te back-uppen.
Uw antivirussoftware up-to-date houden (zowel scanmachine als definitiebestanden).
E-mail bijlagen of gedownloade bestanden (zeker als het gaat om tooltjes, cracks, …) altijd scannen met een virusscanner voor u ze opent.
Selectief zijn bij het doorsturen van cartoons, moppen, filmpjes, … Stuur niet zomaar alle onzin naar al uw vrienden en kennissen.
verwijder de namen van personen als u e-mails doorstuurt. Knip dus het lijstje van e-mail adressen weg. Dit zorgt voor meer privacy en bovendien kunnen de e-mail adressen dan niet gebruikt worden om junkmail naar deze personen te sturen.
Niet panikeren wanneer het noodlot toeslaat. Heel dikwijls richten gebruikers meer schade aan door in paniek gegevens te proberen recupereren dan wat een virus of paard van Troje zou hebben aangericht.
Regelmatig eens een kijkje nemen op een van onderstaande sites. Zij berichten wekelijks over nieuwe virussen en hoaxes die in omloop zijn, ontdekte beveiliginglekken, …

Op het internet moet u :

Opletten waar u uw e-mail adres of persoonlijke gegevens achterlaat. Als u voor een dienst dient te registreren probeer dan altijd op te geven dat de uw gegevens niet voor andere doeleinden mogen gebruikt worden.
Nooit uw e-mail adres achterlaten in nieuwsgroepen. U kan veel beter de dagen daarna opnieuw gaan kijken of er reactie is. E-mail adressen die in nieuwsberichten vermeld worden, worden vaak ‘misbruikt’ voor het sturen van junkmail.